Làm Sao Để Thành Công Như Giô-sếp và Đa-ni-ên

Cơ Đốc nhân sống giữa thế gian cũng giống như Giô-sếp sống ở Ai Cập, hay Đa-ni-ên ở Ba-by-lon là những nơi có nếp sống, văn hóa, và đạo đức khác với Lời Chúa. Vậy nên ta hãy học hỏi từ Giô-sếp và Đa-ni-ên đường lối sống của họ để giữ vững đức tin mình nơi xứ lạ và đạt nhiều thành công trên đất khách. Xin Chúa giúp ta trở nên khôn ngoan trung tín như Giô-sếp hay Đa-ni-ên để sống tốt trên thế gian và làm được nhiều việc cho Ngài.

(Đây là bài tôi chia sẻ cho mục vụ sinh viên. Khi nghĩ đến các bạn sinh viên, tôi lại nghĩ đến Giô-sếp hay Đa-ni-ên trong Kinh Thánh, là những thiếu niên cũng bị tách khỏi gia đình êm ấm, một mình đi đến vùng đất lạ với nhiều khó khăn bỡ ngỡ. Dù có thể họ không biết, nhưng trên vai họ là hi vọng của gia đình và của cả dân tộc. Hi vọng Giô-sếp và Đa-ni-ên sẽ cho các bạn những tấm gương để học theo mà thành công trong cuộc sống sau này và đóng góp thật nhiều cho nước Ngài.)

1. Quyết định nương tựa nơi Đức Chúa Trời

Có khi nào bạn có cảm thấy đơn độc khi phải một mình đương đầu với cuộc sống khó khăn ở xứ lạ? Chắc không có ai bị tệ hơn Giô-sếp và Đa-ni-ên. Từ một cậu con cưng được yêu quí nuông chiều hơn tất cả các anh em, Giô-sếp bất ngờ bị đem bán làm nô lệ ở Ai Cập (Sáng Thế Ký 37:4). Từ một con nhà quí tộc, Đa-ni-ên là bị vua Ba-by-lon bắt về khi nước mất nhà tan (Đa-ni-ên 1:3). Xa gia đình, xa quê hương, sống đời nô lệ, Giô-sếp và Đa-ni-ên hẵn cũng rất đơn độc đau khổ. Nhưng họ đã vượt qua khi nhớ đến Đức Chúa Trời luôn ở cùng và quyết định nương tựa sự giúp đỡ của Ngài trong đời sống.

“Đức Giê-hô-va ở với Giô-sép nên cậu rất thành công trong nhà người chủ Ai Cập.” – Sáng Thế Ký 39:2
“Đức Chúa Trời khiến viên quan đứng đầu các hoạn quan yêu thương và cảm thông với Đa-ni-ên…Đức Chúa Trời ban cho bốn thanh niên nầy tri thức và khả năng hiểu biết mọi thứ văn chương cùng sự khôn ngoan.” – Đa-niên 1:9,17

Vậy nên để thành công như Giô-sếp và Đa-ni-ên, điều đầu tiên là ta phải ý thức Đức Chúa Trời luôn ở cùng và nương tựa nhờ cậy sự giúp đỡ của Ngài. Hãy tập cầu nguyện tương giao với Chúa, chia sẻ những tâm tư suy nghĩ của mình với Ngài. Hay trao mọi điều lo lắng của mình cho Chúa, và xin Ngài giúp đỡ mọi nan đề của mình và chu cấp những gì mình thiếu, nhất là sự khôn ngoan trong đời sống.

“Hãy trao mọi điều lo lắng mình cho Ngài, vì Ngài luôn chăm sóc anh em.” – 1 Phi-e-rơ 5:7
“Nếu người nào trong anh em thiếu sự khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời thì Ngài sẽ ban cho, vì Đức Chúa Trời là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không lời phiền trách” Gia-cơ 1:5

Hãy cầu nguyện như thánh Patrick khi ông là cậu trai trẻ bị bắt cóc làm nô lệ nơi xứ người [xem 1], vì tôi nghĩ Giô-sếp và Đa-ni-ên khi bị bán làm nô lệ cũng đã tương giao với Chúa y như vậy.

2. Từ chối những cám dỗ tội lỗi của xứ lạ

Ở thế gian, nhất là khi sống một mình, hẳn chúng ta sẽ gặp nhiều cám dỗ tội lỗi. Khi đến Ba-by-lôn, Đa-ni-ên liền bị cám dỗ bởi thức ngon vua ban và rượu vua uống. Ở Ai Cập, Giô-sếp ngày qua ngày bị bà chủ cám dỗ. Nhậu nhẹt, tiệc tùng, chuyện nam nữ, đây là những cám dỗ ở đâu cũng có, nhưng nó đặc biệt nhiều với những bạn thanh niên độc thân xa nhà, và đã có nhiều chuyện buồn xảy ra.

“Ngày lại ngày, bà cứ quyến dụ, nhưng Giô-sép từ chối không chịu ăn nằm với bà.” – Sáng Thế Ký 39:10
“Vua định phần ăn mỗi ngày cho họ, từ phần thức ngon vua ăn và rượu vua uống.” – Đa-ni-ên 1:5

Ta thử nghĩ xem đời sống của Giô-sếp và Đa-ni-ên sẽ ra thế nào nếu họ sa vào cám dỗ đó? Nếu Đa-ni-ên tiệc tùng say sưa với rượu thịt vua ban, liệu ông còn sức mà học để trở nên khôn ngoan giỏi gấp 10 lần người khác? Nếu Giô-sếp dan díu với vợ chủ, ông sẽ ra sao khi bị phát hiện? Và nguy hiểm hơn hết, tội lỗi của ta sẽ che khuất Chúa khỏi ta, khiến Ngài không nghe lời cầu nguyện và giúp đỡ ta nữa:

“Chính sự gian ác của các ngươi đã phân cách các ngươi với Đức Chúa Trời mình, Và tội lỗi các ngươi đã che khuất Ngài khỏi các ngươi đến nỗi Ngài không nghe các ngươi nữa.” – Ê-sai 59:2

Giô-sếp và Đa-ni-ên đã chiến thắng cám dỗ bằng sự kính sợ Chúa. Mặc dù được thế gian cho phép, khuyến khích, hay cưỡng ép, họ vẫn quyết định không phạm tội với Chúa, dù phải chịu nguy hiểm:

“Trong nhà nầy, không có ai lớn hơn tôi, và ông chủ cũng không giữ lại thứ gì đối với tôi, chỉ trừ một mình bà, vì bà là vợ ông. Làm sao tôi dám làm điều đại ác như thế mà phạm tội với Đức Chúa Trời?” – Sáng Thế Ký 39:9
“Nhưng Đa-ni-ên quyết định trong lòng không để cho mình ô uế bởi thức ngon vua ăn và rượu vua uống, nên xin quan đứng đầu các hoạn quan đừng bắt mình phải tự làm ô uế. “ – Đa-ni-ên 1:8

Vậy nên để thành công như Giô-sếp và Đa-ni-ên, điều thứ hai là phải biết kính sợ Chúa mà tránh xa tội lỗi. Như ở Ai Cập hay Ba-by-lôn, thế gian đầy các việc ăn chơi, tiệc tùng, trai gái và chúng ta sẽ bị mời mọc cám dỗ. Hãy kính sợ Chúa từ chối chúng dù có bị mất lòng. Điều này sẽ giúp ta tránh được nhiều nguy hiểm hay lãng phí thời gian sức lực mà tập trung vào học tập và làm việc. Quan trọng nhất, ta giữ được mối thông công với Chúa để được Ngài dẫn dắt giúp đỡ trong mọi việc.

3. Xin sự khôn ngoan và Đức Thánh Linh nơi Chúa

Khi đã quyết định nương tựa nơi Chúa và tránh xa cám dỗ tội lỗi để sống đẹp lòng Ngài, ta sẽ có thể xin Chúa cho Đức Thánh Linh và sự khôn ngoan trong công việc và đời sống. Cả Giô-sếp và Đa-ni-ên đều được chính các vua xứ lạ mà họ phục dịch khen ngợi về sự khôn ngoan thông sáng vượt trội. Có phải vì họ sinh ra có gen IQ cao hay được giáo dục đặc biệt? Không, Giô-sếp từng là cậu quí tử nói năng khờ khạo đến độ các anh trai mình ghét bán làm nô lệ. Còn Kinh Thánh không nói gì đặc biệt về Đa-ni-ên trước khi ông được Chúa ban cho khôn ngoan tri thức (Đa-ni-ên 1:17). Họ trở nên khôn ngoan vì Chúa ban cho họ, và thần Ngài ở cùng ban phước cho việc họ làm.

“Chúng ta tìm đâu ra một người như người nầy, một người có Thần của Đức Chúa Trời? Vì Đức Chúa Trời bày tỏ cho ngươi biết tất cả những việc nầy, nên chẳng còn ai khôn ngoan sáng suốt hơn ngươi cả.” – Sáng Thế Ký 41:38-39
“Trong vương quốc ngài có một người mang linh của Đức Chúa Trời thánh khiết ở trong mình. Dưới đời phụ vương của ngài, người ta thấy nơi người nầy có ánh sáng, thông hiểu và khôn ngoan, như sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời…” – Đa-ni-ên 5:11

Liệu đây có là đặc ân riêng chỉ Giô-sếp và Đa-ni-ên mới được cho? Không, theo Kinh Thánh, Chúa hứa sẽ ban sự khôn ngoan và Đức Thánh Linh cho những ai cầu xin Ngài. Thật tiếc là tôi ít khi nghe thấy ai cầu nguyện xin Chúa ban cho sự khôn ngoan và Đức Thánh Linh. Mọi người hay xin được chữa lành, được giúp đỡ, được thành công, v.v… nhưng Kinh Thánh nói sự khôn ngoan mới là giá trị nhất. Khi Sô-lô-môn xin sự khôn ngoan thay vì tuổi thọ, vàng bạc hay chiến thắng, Chúa đã hài lòng cho ông tất cả (1 Các Vua 3:11-14). Vậy hãy xin Cha trên trời ban cho ta sự khôn ngoan và Đức Thánh Linh như lời Ngài đã hứa:

“Nếu người nào trong anh em thiếu sự khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời thì Ngài sẽ ban cho, vì Đức Chúa Trời là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không lời phiền trách” Gia-cơ 1:5
“Vậy, nếu các con là người xấu còn biết cho con cái mình các vật tốt, huống chi Cha ở trên trời lại chẳng ban Đức Thánh Linh cho người xin Ngài sao!” Lu-ca 11:13

Cũng hãy biết rằng không phải cầu nguyện xin Chúa sự khôn ngoan hiểu biết là ngay lập tức ta trở nên khôn ngoan thông sáng. Cả Giô-sếp và Đa-ni-ên đều trải qua một quá trình rèn luyện lâu dài. Để đến trước Pha-ra-ôn, Giô-sếp phải mất 13 năm nỗ lực để từ một nô lệ mới mua đi lên tổng quản nhà Phô-ti-pha, rồi lại vào ngục đi lên làm tổng quản mọi việc trong tù (Sáng Thế Ký 37:2, 41:46). Đa-ni-ên phải trải học “đại học” ở Ba-by-lôn ít nhất 3 năm (Đa-ni-ên 1:5), và hẳn ông phải học tập rất chăm chỉ tránh xa tiệc rượu mới ra giỏi gấp 10 lần người khác (Đa-ni-ên 1:20). Vậy nên hãy sẵn sàng chịu khổ luyện 3 năm như Đa-ni-ên, hay 13 năm như Giô-sếp để có khôn ngoan thông sáng.

Một bạn từng chia sẻ với tôi là vì mẹ bạn ấy bị mắt kém, nên khi tin Chúa, bà học Kinh Thánh rất khó khăn. Nhưng vì lòng yêu mến Chúa, bà ráng căng mắt đọc. Điều màu nhiệm xảy ra là khi bà càng đọc, mắt bà càng sáng ra, và cuối cùng sáng lại như người thường. Tôi thấy đây là ví dụ tuyệt vời về cách Chúa ban năng lực và sự khôn ngoan. Ban đầu một người có thể yếu kém không có gì, nhưng khi họ cố gắng học hỏi làm việc với lòng yêu mến Chúa, Ngài ban cho họ thêm năng lực để càng lúc càng giỏi hơn. Vậy nên đừng lo sợ khi thấy mình yếu kém. Hãy cầu xin Chúa và nỗ lực học hỏi rèn luyện với niềm tin rằng Chúa sẽ cho ta thêm khả năng. Sau một khoảng thời gian Chúa sẽ cho ta sự tiến bộ mình không ngờ tới.

Vậy nên để thành công như Giô-sếp và Đa-ni-ên, điều thứ ba là ta phải cầu nguyện xin Chúa cho Đức Thánh Linh và sự khôn ngoan và thông sáng. Vừa cầu nguyện, ta vừa phải nỗ lực rèn luyện vượt qua thử thách của Chúa vì có qua lửa thì thép mới tôi. Hãy vững lòng trước những khó khăn sẽ tới trong cuộc sống, vì đó là cách Chúa giúp ta mạnh mẽ trưởng thành hơn. Ngài sẽ ở cùng, dạy dỗ và cho ta năng lực để vượt qua chúng.

Bài đọc thêm: 7 việc cần làm để ta thêm khôn ngoan theo Kinh Thánh
https://bachkhoa.name.vn/2022/07/17/7-viec-can-lam-de-ta-them-khon-ngoan-theo-kinh-thanh/

4. Làm việc tận tâm hết lòng trong mọi hoàn cảnh

Khi đã nương tựa nơi Chúa, từ chối mọi cám dỗ tội lỗi trong đời sống, và cầu xin sự khôn ngoan và sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, ta đã điều kiện để thành công. Nhưng để đi đến thành công, ta phải làm việc tận tâm hết lòng không chỗ chê trách được như lời Kinh Thánh dạy

“Khi làm bất cứ việc gì, hãy hết lòng mà làm, như làm cho Chúa chứ không phải làm cho người ta, vì biết rằng anh em sẽ nhận được cơ nghiệp từ Chúa làm phần thưởng. Anh em đang phục vụ Đấng Christ là Chúa.” – Cô-lô-sê 3:23
“Hỡi những người nô lệ, hãy run sợ, lấy lòng thành thật vâng phục người chủ trần gian, như vâng phục Đấng Christ, không phải chỉ vâng phục trước mặt, như những kẻ muốn được lòng người, mà như những nô lệ của Đấng Christ, hết lòng thực hiện ý muốn Đức Chúa Trời. Hãy phục vụ với nhiệt tâm như phục vụ Chúa, chứ không phải phục vụ người ta, vì biết rằng bất luận nô lệ hay tự do, mỗi người sẽ nhận được phần thưởng từ Chúa, tùy việc tốt mình đã làm.” – Ê-phê-sô 6:5-8

Có lẽ không ai có nhiều lý do để chán ghét đời sống và công việc mình như Giô-sếp hay Đa-ni-ên. Giô-sếp đang là con cưng nhà giàu khi bị bán sang xứ lạ làm nô lệ. Kinh Thánh chỉ nói ngắn gọn chuyện anh được chủ tin tưởng giao phó quản lý cả tài sản, nhưng chắc chắn không ai giao cả tài sản cho tên nô lệ mới mua về cả. Bị như Giô-sếp, nhiều người hẵn đã buồn chán, khóc lóc, than thân trách phận. Nhưng Giô-sếp thì ngược lại, anh nương nhờ vào Chúa, xin sự khôn ngoan và giúp đỡ của Chúa mà làm việc tận tâm xuất sắc đến độ được chủ giao phó cả tài sản cho quản lý. Rồi khi bị quăng vào ngục cách oan trái, Giô-sếp vẫn tận tụy hết lòng phụ giúp quản ngục, đến độ từ một tù mới anh được cất nhắc lên làm quản lý tất cả các tù nhân. Một người làm việc tận tâm hết lòng không chỗ chê trách được thì dù có vấp ngã họ cũng sẽ đứng dậy đi đến thành công, vì chính Chúa sẽ nâng họ lên.

Đa-ni-ên cũng thế. Ông phải phục vụ cho tên bạo chúa Ba-by-lôn đã tàn phá đất nước mình và bắt dân mình về làm nô lệ. Ông phải học ngôn ngữ văn hóa của người Ba-by-lôn, nhận tên Bên-tơ-xát-sa (nghĩa là “Xin thần Bên bảo vệ mạng”), thậm chí nhiều học giả nghĩ ông bị làm thái giám. Nhưng Đa-ni-ên chấp nhận tất cả và làm việc hết lòng. Với sự khôn ngoan hiểu biết Chúa cho, ông làm giỏi gấp 10 lần các thuật sĩ pháp sư của Ba-by-lon (Đa-ni-ên 1:20). Ông quan tâm lo buồn cho vua (Đa-ni-ên 4:19), và được tin dùng đến nỗi khi đời vua sau có biến, hoàng thái hậu lại nhớ đến ông (Đa-ni-ên 5:10-12). Khi phụng sự vua Ba Tư, Đa-ni-ên vượt hẳn 2 tể tướng còn lại, trung tín, chu toàn đến độ kẻ thù ông không tìm ra được lý do nào để dèm pha (Đa-ni-ên 6:3-5).

Vậy nên để thành công như Giô-sếp và Đa-ni-ên, điều thứ tư là ta phải làm việc tận tâm hết lòng không chỗ chê trách được cho chủ mình, kể cả khi bị bán làm nô lệ cách tàn nhẫn, bị bỏ tù cách oan ức, hay phải phục dịch cho tên bạo chúa đã tàn phá đất nước mình. Chính Chúa là người sắp đặt người chủ trần gian của ta theo kế hoạch của Ngài (Rô-ma 13:1), vậy nên ta phải làm việc tận tâm cho chủ như làm cho Chúa. Chính Ngài sẽ ban thưởng cho ta, và cất nhắc ta sang chủ khác khi ta đủ trưởng thành, như Giô-sếp từ Phô-ti-pha lên Pha-ra-ôn, Đa-ni-ên từ vua Ba-by-lon sang vua Ba-tư.

5. Phụng sự Chúa và giúp đỡ dân Ngài với những gì Chúa cho

Nếu biết nương tựa nơi Chúa, giữ mối thông công với Ngài, chối bỏ các cám dỗ tội lỗi hay thú vui có hại của thế gian, cầu nguyện xin Chúa cho sự khôn ngoan hiểu biết, sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh, và làm việc tận tâm hết lòng cả trong nghịch cảnh, ta đang đi trên con đường của Giô-sếp và Đa-ni-ên. Nhưng còn một điều nữa, là ta phải có lòng phụng sự Chúa và giúp đỡ dân sự Ngài với những gì được ban. Nếu cầu nguyện xin Chúa ban phước chỉ để thỏa mãn dục vọng riêng của mình thì sẽ không được đáp lời.

“Anh em cầu xin mà không nhận được vì anh em cầu xin với dụng ý xấu, để dùng cho dục vọng riêng của mình.” – Gia-cơ 4:3

Khi thành tể tướng Ai Cập của mình, Giô-sếp nhận ra rằng Chúa ban phước cho ông như vậy là để bảo tồn mạng sống nhiều người và gìn giữ tuyển dân của Chúa. Vậy nên ông không oán trách các anh đã bán mình làm nô lệ mà cấp dưỡng cho họ (Sáng Thế Ký 50:20-21). Danh của Giô-sếp trước Pha-ra-ôn cũng bảo vệ dân Y-sơ-ra-ên, giữ cho họ không bị bắt bớ (Xuất Ê-díp-tô Ký 1:8-9)

“Các anh định hại tôi, nhưng Đức Chúa Trời lại định cho nó thành điều lành để thực hiện việc đang xảy ra hôm nay, tức là bảo tồn sự sống cho bao nhiêu người.” – Sáng Thế Ký 50:20

Sách Đa-ni-ên không nói về việc Đa-ni-ên đã giúp đỡ dân sự Y-sơ-ra-ên thế nào khi là tể tướng dưới vua Ba-by-lon và vua Ba-tư. Nhưng ta biết lòng ông luôn hướng về dân mình và luôn cầu nguyện cho dân mình (Đa-ni-ên 9:1-19), và người Y-sơ-ra-ên sống kiều ngụ ở nước ngoài chịu nhiều ghen ghét và cả âm mưu hủy diệt (Ê-xơ-tê 3:8-11). Vậy nên cũng như Giô-sếp, hẳn ông đã làm rất nhiều việc để chu cấp, giúp đỡ và bảo vệ dân sự mình dù Kinh Thánh không nhắc đến.

Vậy nên để thành công như Giô-sếp và Đa-ni-ên, ta cần phải có lòng phụng sự Chúa và giúp đỡ bảo vệ dân sự Ngài với những gì được ban. Hãy nhớ rằng Chúa không đáp lại những lời cầu nguyện ích kỷ chỉ để thỏa mãn dục vọng riêng của mình. Ngài chỉ đáp lại những lời cầu nguyện của người vâng giữ các điều răn Ngài và làm điều đẹp lòng Ngài. Để được Chúa giúp đỡ, ta cần sống đẹp lòng Ngài.

“và bất cứ điều gì chúng ta xin đều nhận được, vì chúng ta vâng giữ các điều răn của Ngài và làm điều đẹp lòng Ngài.” – I Giăng 3:22
“Người có lòng rộng rãi sẽ được thịnh vượng, ai cho người uống nước, chính mình sẽ được nước uống.” – Châm Ngôn 25:11

Tổng Kết

Nói đến Giô-sếp và Đa-ni-ên, ta hay nhớ đến chuyện họ từ chối cám dỗ và giải mộng cho vua. Nhưng nếu chỉ có vậy thôi thì hẳn họ không thể trở thành những tể tướng trọng vọng được các vua tin cậy trong suốt cả đời như vậy. Họ đều là những người khôn ngoan, trung tín, sống đẹp lòng Đức Chúa Trời và được Ngài dẫn dắt giúp đỡ trong công việc.

Để thành công như Giô-sếp và Đa-ni-ên, ta cần học theo họ:
1. Hãy quyết định tìm kiếm Chúa qua cầu nguyện và nương tựa nơi Ngài.
2. Hãy biết kính sợ Chúa mà từ chối các cám dỗ tội lỗi của thế gian như ăn chơi, tiệc tùng, trai gái… dù phải chịu mất lòng người.
3. Hãy cầu nguyện xin Chúa ban cho Đức Thánh Linh với khôn ngoan thông sáng, hiểu biết và mưu lược vì Ngài đã hứa sẽ cho ai cầu xin.
4. Hãy chăm chỉ học và làm theo những chỉ dạy trong Lời Chúa để sống cách khôn ngoan. Hãy tận tâm làm việc không chỗ chê trách được, cả trong hoàn cảnh khó khăn hay gặp người chủ khó chịu.
5. Hãy phụng sự Chúa và giúp đỡ dân sự Ngài với những gì được ban.

Và hãy nỗ lực trong thời gian dài cả khi không thấy kết quả. Đa-ni-ên mất 3 năm “học đại học” trước khi được ra mắt vua Ba-by-lôn (Đa-ni-ên 1), còn Giô-sếp mất tới 13 năm làm ở nhà Phôn-ti-pha và cả trong tù mới được ra mắt Pha-ra-ôn (Sáng Thế Ký 41:46). Ta cũng sẽ phải mất nhiều năm học hỏi rèn luyện mới trở nên khôn ngoan. Nhưng nếu ta cứ trung tín nỗ lực thì đến đúng thời điểm, khi đủ năng lực, Chúa sẽ cất nhắc ta lên để có thể làm những việc lớn hơn cho Ngài với những gì được ban.

Bài Tham Khảo

[1] Cầu nguyện là gì qua cuộc đời thánh Patrick
https://bachkhoa.name.vn/2021/03/07/cau-nguyen-la-gi-qua-cuoc-doi-thanh-patrick/

[2] Joseph’s timeline
https://www.bibletales.online/joseph-timeline-and-family-tree/