Sự Kết Nối Kỳ Diệu Trong Kinh Thánh Và Cách Kiểm Chứng Những Sai Lạc
Sự Kết Nối Kỳ Diệu Của Kinh Thánh
Kinh Thánh là một bộ sách được gọi là Lời Chúa, theo chính lời Kinh Thánh nói: “Cả Kinh Thánh đều được Đức Chúa Trời cảm thúc, có ích cho sự dạy dỗ, khiển trách, sửa trị và huấn luyện trong sự công chính” (2 Ti-mô-thê 3:16). Nhưng Kinh Thánh không phải là một quyển sách duy nhất của một người, mà là một tập hợp gồm 66 quyển sách được viết bởi hơn 35 tác giả nói 3 ngôn ngữ khác nhau (Do Thái, Aramaic và Hy Lạp) viết rải rác trong hơn 1500 năm (từ 1500BC đến 70AD). Vậy bạn có bao giờ tự hỏi:
- Làm ta biết một quyển sách là thực sự thuộc về Kinh Thánh, thực sự là lời được Đức Chúa Trời cảm thúc?
- Tại sao trong suốt hơn 1500 năm, rất nhiều quyển sách nói về Đức Chúa Trời hay Chúa Giê-xu, có sách còn mang danh của các tiên tri hay sứ đồ, như quyển “Phúc Âm theo Thomas” hay “Phúc Âm theo Giu-đa”. Nhưng tại sao ta vẫn biết chúng là sách giả mà loại ra khỏi Kinh Thánh?
- Tại sao không một ai, kể cả Sa-tan, hoàng đế hay giáo hoàng, có thể chèn thêm quyển sách nào vào bộ Kinh Thánh mà nói nó là Lời Chúa?
Chúng ta dễ dàng nhận biết sách thật sách giả là vì tất cả các quyển sách trong Kinh Thánh đều được kết nối với nhau chặt chẽ cách kỳ diệu. Sách trước sẽ kết nối với sách sau bằng các lời dạy, lời hứa hay các lời tiên tri những việc sẽ xảy ra. Sách sau sẽ kết nối với sách trước bằng việc nói lại ý hay ghi lại ứng nghiệm của các lời tiên tri đó. Các sách cùng thời sẽ trích dẫn và bổ sung cho nhau. Ví dụ phần “Cross references” (liên kết chéo) trong trang BibleHub này liệt kê 6 liên kết chéo của Sáng Thế Ký 1:1 là Giăng 1:1, Giăng 1:2, Công Vụ 17:24, Hê-bơ-rơ 1:10, 11:3, Khải Huyền 4:11, Nê-hê-mi 9:6.
66 sách trong Kinh Thánh có hơn 63,779 kết nối như vậy. Hình trên theo bài tham khảo [xem 2] minh họa cho ta sự kết nối chặt chẽ đáng kinh ngạc này giữa tất cả các sách trong Kinh Thánh. Thanh ngang ở dưới thể hiện cách sách trong Kinh Thánh, ở đầu là sách Sáng Thế Ký và ở cuối là sách Khải Huyền. Mỗi cột trắng xám đâm xuống là một chương của sách. Chiều dài của cột tương ứng với số câu của chương. Cột xám dài nhất ở giữa chính là Thi Thiên 119, chương giữa và cũng là chương dài nhất với hơn 176 câu diễn tả sự tốt đẹp nhiệm màu của Lời Chúa. Mỗi cung thể hiện sự kết nối giữa hai chương. Chiều dài kết nối, tức khoảng cách giữa hai chương, được thể hiện bằng màu sắc. Kết quả là một cung cầu vồng đẹp đẽ như trên.
Hãy xem các sách, các chương trong Kinh Thánh liên kết với nhau chặt chẽ và đẹp đẽ như thế nào. Đây không phải là kết nối tuần tự A>B>C>…>Z như ta thường thấy trong các sách truyện, mà là kết nối đan xen A>B, A>C, …, A>Z, B>C … B>Z … C>Z. Liên kết đan xen chặt chẽ này giúp ta xác định quyển sách nào thuộc về Kinh Thánh, quyển sách nào không. Không quyển sách nào trong Kinh Thánh có thể đứng một mình, mà phải có sự kết nối với các sách trước và sau bằng các kết nối, các lời tiên tri và sự ứng nghiệm, các lời trích dẫn và bổ sung. Mỗi quyển trong Kinh Thánh phải không được mâu thuẫn với các sách trước, và cũng phải được xác thực bởi các sách sau. Quyển sách nào đứng một mình, không có kết nối là giả. Sáng Thế Ký tuy là quyển đầu tiên, từ thưở “Ban đầu, Đức Chúa Trời sáng tạo trời và đất.” (Sáng Thế Ký 1:1), nhưng nó đã xác định nhiều điều mà quyển sách cuối cùng – sách Khải Huyền viết hơn 1500 năm sau – sẽ phải nói, như “Người sẽ giày đạp đầu mầy, Còn mầy sẽ cắn gót chân người.” (Sáng Thế Ký 3:15). Sách Khải Huyền khi kết thúc với hình ảnh trời mới đất mới tươi đẹp đời đời mà Chúa sẽ tạo dựng cũng trích dẫn, ứng nghiệm nhiều điều của Sáng Thế Ký, như Sa-tan là con rắn xưa bị xiềng xích (Khải Huyền 20:2) và sự phục hồi cây sự sống như thời Ê-đen (Khải Huyền 22:2).
Bạn thử nghĩ xem, bình thường, nếu bạn tổng hợp 66 quyển sách của 35 tác giả với 3 ngôn ngữ khác nhau viết rải rác trong suốt 15 thế kỷ, bạn hẳn sẽ có một bộ sách gồm những truyện rời rạc không mấy liên kết như truyện cổ Grim vậy. Nhưng Kinh Thánh lại là một bộ sách với những kết nối đan xen vô cùng chặt chẽ, thống nhất từ đầu đến cuối, chính xác chặt chẽ đến độ không một chấm một nét nào có thể qua đi được (Ma-thi-ơ 5:17). Việc con người tự chế và viết ra một bộ sách với những tính chất trên là điều không thể. Con người dù được cho Kinh Thánh nhưng họ vẫn hiểu sai, nhớ thiếu. Ví dụ như Ga-la-ti 3:16 chỉnh sự hiểu sai của con người là “Kinh Thánh không nói: “Và cho các dòng dõi” (seeds) như dành cho nhiều người, nhưng nói: “Và cho dòng dõi” (seed) như chỉ về một người, đó là Đấng Christ”. Con người vô ý thêm chữ “các” (“s”) nhỏ bé đó khiến họ hiểu sai hoàn toàn. Còn điều kỳ diệu nhất là nhiều liên kết được tạo thành bởi lời tiên tri và sự ứng nghiệm sau hàng trăm năm. Đây là quyền năng nói trước những điều sẽ xảy ra trong lịch sử loài người, rồi làm nó ứng nghiệm hàng trăm, hàng ngàn năm sau. Đây là thần quyền tể trị của đấng Chân Thần toàn năng vượt trên không thời gian, các thần giả không thể nào làm được, như lời Chúa trêu các tà thần trong Ê-sai 41:23:
“Hãy nói những việc sẽ xảy đến sau nầy, Để chúng ta biết các ngươi là thần;
Cũng hãy ban phước hoặc giáng họa, Để chúng ta cùng nhau thấy và kinh ngạc.”
Qua sự kết nối chặt chẽ kỳ diệu này của Kinh Thánh, chúng ta có thể thấy đây phải là một bộ sách được Đức Chúa Trời cảm thúc và soi dẫn mà con người không thể chế ra được. Và chính sự liên kết giúp ta biết được quyển sách nào thuộc về Kinh Thánh, và quyển nào không. Đơn giản là nếu một quyển sách đứng một mình, nói lạc điệu, không quyển sách nào trong Kinh Thánh nào liên kết đến, và chỉ đến những điều trái ngược với phần còn lại của Kinh Thánh thì ta biết nó là sách giả, không đến từ Đức Chúa Trời. Dẫu nó có mang danh sứ đồ như “Phúc Âm theo Thomas” hay “Phúc Âm theo Giu-đa”, hãy dẫu nó có được chứng nhận bởi một hoàng đế hay giáo hoàng hay một tổ chức quyền lực nào, nó vẫn chỉ là một quyển sách lạc điệu đứng một mình và phải bị loại bỏ.
Cách nhận biết các suy diễn sai lạc từ Kinh Thánh
Sự liên kết chặt chẽ này trong Kinh Thánh cũng giúp chúng ta nhận biết các suy diễn Kinh Thánh sai lạc. Có câu sai lầm là con người (“to err is human”). Với hiểu biết, trí nhớ, tầm nhìn hạn hẹp của mình, dẫu tài giỏi cao trọng đến đâu, con người cũng không thể không tránh khỏi có những điều hiểu sai, nhớ thiếu khi suy diễn Kinh Thánh. Những suy diễn sai lầm này có thể khiến chúng ta hiểu sai lời Chúa mà làm những điều Chúa không dạy rồi hy vọng được nhận lãnh những điều Chúa không hứa. Điều này sẽ khiến ta thất vọng, chán nản, và có khi đâm ra oán hận Chúa, dù sai lầm là ở ta. Vậy nên ta đừng quá tin vào lời con người nói về Chúa, mà phải như người Bê-rê “ngày nào cũng nghiên cứu Kinh Thánh để xét xem lời giảng có đúng không.” (Công Vụ 17:11). Ta phải cẩn thận dò xét mọi lời dạy và suy diễn từ Kinh Thánh để đảm bảo chúng có liên kết và đồng nhất với phần còn lại của Kinh Thánh
Đặc điểm của những suy diễn sai lạc là chúng không có sự liên kết chặt chẽ với phần còn lại của Kinh Thánh. Chúng có thể dựa trên vài câu Kinh Thánh nào đó, nhưng rồi suy diễn quá mức và đi đến một số kết luận mâu thuẫn với phần còn lại của Kinh Thánh. Ví dụ như với câu “Trong khi cầu nguyện, bất cứ điều gì các con lấy đức tin mà cầu xin đều sẽ nhận được cả.” – Ma-thi-ơ 21:22.
Nếu chỉ dựa vào câu này, một người ngây thơ sẽ suy diễn rằng chỉ cắm đầu tin mà cầu xin thì sẽ cầu được ước thấy: cầu mua chứng khoán sẽ được trúng, cầu công việc sẽ được thăng quan tiến chức, cầu tật bệnh sẽ được chữa khỏi. Nhưng mọi câu trong Kinh Thánh đều không đứng một mình mà phải liên kết chặt chẽ với những câu khác. Vậy nên ta phải tham khảo các câu khác trong Kinh Thánh về vấn đề cầu nguyện nữa, như Giăng 15:7 và Gia-cơ 4:3
Giăng 15:7 có nói rõ hơn về điều kiện đáp lời cầu nguyện, đó là phải ở trong Chúa và có lời Chúa ở trong mình, tức là làm theo ý Chúa và vâng theo lời Chúa.
“Nếu các con cứ ở trong Ta và lời Ta cứ ở trong các con, hãy cầu xin bất cứ điều gì mình muốn, các con sẽ nhận được điều đó.” – Giăng 15:7
Thời xưa chắc cũng có nhiều người tưởng cầu xin gì Chúa cũng sẽ cho, nên Gia-cơ 4:3 chỉnh sửa họ là cầu xin với dụng ý xấu cho dục vọng riêng của mình sẽ không được nhậm.
“Anh em cầu xin mà không nhận được vì anh em cầu xin với dụng ý xấu, để dùng cho dục vọng riêng của mình.” – Gia-cơ 4:3
Có rất nhiều suy diễn sai lạc như vậy, như bài tham khảo (xem 1) cho ta ví dụ về 5 câu Kinh Thánh hay bị dùng sai nhất. Vậy hãy nhớ đến sự kết nối kỳ diệu trong Kinh Thánh mà biết rằng mọi câu trong Kinh Thánh đều không đứng một mình mà được kết nối với phần còn lại của Kinh Thánh. Để tránh phạm phải sai lầm này và tránh tin theo những lời giảng sai lạc kiểu đó, ta cần kiểm tra 3 điều sau trước khi tin một suy diễn từ Kinh Thánh:
1. Hiểu rõ ý nghĩa trong ngữ cảnh gốc của câu Kinh Thánh
Việc đánh số chương và số câu trong một sách Kinh Thánh dễ khiến ta cắt một câu Kinh Thánh ra khỏi ngữ cảnh gốc của nó mà hiểu theo cách ta nghĩ, nhiều khi khác xa với nghĩa trong ngữ cảnh, giống như 5 ví dụ trong [1] (link 1). Để tránh sai lầm này, ta cần phải đọc nguyên phân đoạn đó, xem câu này nói cho ai, trong hoàn cảnh nào, với mục đích gì. Biết ngữ nghĩa gốc rồi, ta mới xem suy diễn như vậy có hợp lý không, áp dụng vào hoàn cảnh của mình như thế có đúng tinh thần gốc không. Như Ma-thi-ơ 21:22 nói về quyền năng vô tận của sự cầu nguyện. Các môn đồ đang rất kinh ngạc làm thế sao mà cây vả lại khô nhanh vậy (Ma-thi-ơ 21:20), như thể năng quyền cầu nguyện bị giới hạn về thời gian quy mô. Chúa Giê-xu chỉnh sửa họ là cầu nguyện có thể dời núi lấp biển (Ma-thi-ơ 21:21), nên hãy mạnh mẽ mà cầu nguyện điều lớn lao. Chúa không nói là xin trúng số hay thăng chức đều được.
2. Đối chiếu với những câu Kinh Thánh khác cùng nói về vấn đề này
Chỉ một câu thì không thể nào diễn tả đầy đủ trọn vẹn mọi thứ về một vấn đề, như một mình Ma-thi-ơ 21:22 không thể diễn giải mọi điều về cầu nguyện. Chúa làm vậy để câu văn trong Kinh Thánh được ngắn gọn dễ nhớ, không dài dòng phức tạp như các văn bản pháp luật. Vì vậy, để hiểu trọn vẹn một vấn đề theo Kinh Thánh, ta phải đối chiếu với các câu Kinh Thánh khác cùng chủ đề. giống như ta phải đối chiếu Ma-thi-ơ 21:22 với Giăng 15:7, Gia-cơ 4:3 và nhiều câu Kinh Thánh khác cùng nói về sự cầu nguyện. Mỗi câu diễn tả một phần, một góc cạnh của vấn đề. Như Ma-thi-ơ 21:22 nói về quyền năng của sự cầu nguyện, Giăng 15:7 nêu một số điều kiện để lời cầu nguyện được đáp lời, và Gia-cơ 4:3 liệt kê một số lý do khiến lời cầu nguyện ta không được đáp lời. Ba câu hợp lại giúp ta hiểu trọn vẹn hơn về sự cầu nguyện. Do đó, khi suy diễn một vấn đề trong Kinh Thánh, ta phải đối chiếu với các câu Kinh Thánh khác cùng nói về vấn đề này chứ không suy diễn nó một mình.
3. Cẩn thận khi có những câu Kinh Thánh khác nói nghịch ý ta suy diễn
Khi chúng ta hay ai đó suy diễn quá mức một câu Kinh Thánh rồi, đi quá xa ý gốc của Kinh Thánh, dẫn tới một kết luận sai lầm về lời Chúa dạy, ví dụ như tưởng rằng Ma-thi-ơ 21:22 dạy cầu được ước thấy, thì ta sẽ gặp những câu Kinh Thánh chỉnh sửa, nói nghịch ý ta suy diễn, như Giăng 15:7 hay Gia-cơ 4:3. Người ngây thơ hay kẻ chẳng tin sẽ nói các câu Kinh Thánh mâu thuẫn với nhau. Nhưng thực ra đó là vì họ hiểu sai, họ suy diễn quá mức từ một câu nói. Người có đức tin trưởng thành sẽ biết những câu này nói những góc cạnh khác nhau và bổ sung cho nhau, cùng nhau giúp ta hiểu chính xác hơn, chi tiết hơn về một vấn đề. Vậy nên ta phải kiểm tra xem một ý suy diễn này có nghịch với câu Kinh Thánh nào không.
Tổng Kết
Sự Kết Nối Kỳ Diệu Giữa Các Sách Trong Kinh Thánh
Kinh Thánh là một bộ sách gồm 66 quyển được viết bởi hơn 35 tác giả nói 3 ngôn ngữ khác nhau trong hơn 1500 năm. Nếu được viết bởi con người, hẳn nó sẽ là một bộ sách rời rạc tổng hợp những câu chuyện không liên kết. Nhưng mọi sách trong Kinh Thánh đều được kết nối với nhau chặt chẽ cách kỳ diệu bằng hơn 63,799 liên kết chéo: các lời dạy và sự áp dụng, các lời tiên tri và sự ứng nghiệm. Đây không phải là sự kết nối tuần tự A>B>C> … >Z, mà là kết nối đan xen A>B, A>C, .., A>Z, B>C, .., B>Z, .. C>Z như biểu đồ trên. Sự kết nối chặt chẽ đáng kinh ngạc giữa 66 quyển sách trải dài suốt 1500 năm, và quyền năng tuyên bố lời tiên tri rồi khiến nó ứng nghiệm cả trăm cả ngàn năm sau chỉ có thể đến từ thần quyền của Đức Chúa Trời. Vậy nên ta có thể tin rằng “Cả Kinh Thánh đều được Đức Chúa Trời cảm thúc, có ích cho sự dạy dỗ, khiển trách, sửa trị và huấn luyện trong sự công chính” (2 Ti-mô-thê 3:16).
Chính sự kết nối đồng nhất chặt chẽ cách diệu kỳ này của Kinh Thánh giúp ta biết quyển sách nào thực sự thuộc về Kinh Thánh, thực sự được Đức Chúa Trời cảm thúc mà loại bỏ những quyển sách giả, dẫu chúng có mạo danh nhà tiên tri hay các sứ đồ hay được Sa-tan, hoàng đế hay giáo hoàng dùng quyền lực thêm vào. Những quyển sách giả này sẽ đứng một mình, không có sự liên kết trước sau, không hòa hợp với phần còn lại của Kinh Thánh.
Cũng chính sự liên kết đồng nhất chặt chẽ cách diệu kỳ này này sẽ giúp ta nhận biết các suy diễn sai lạc từ Kinh Thánh, dẫu chúng có là sai lầm vô ý của con người hay sai lạc cố ý của các giáo sư giả. Những suy diễn này thường bắt nguồn từ một vài câu trong Kinh Thánh rồi suy diễn quá mức, đi quá xa khỏi ngữ cảnh ban đầu trong Kinh Thánh dẫn đến những kết luận sai lạc. Cũng giống như các sách giả, các suy diễn sai lạc này sẽ bẻ gãy các liên kết chặt chẽ đồng nhất diều kỳ và mâu thuẫn với phần còn lại của Kinh Thánh. Chúng sẽ khiến ta hiểu sai lời Chúa mà làm những điều Chúa không dạy, và hy vọng nhận lãnh điều Chúa không hứa. Điều này sẽ khiến ta thất vọng, chán nản, và có khi oán hận Chúa, dù sai lầm là ở ta.
Để tránh suy diễn sai Kinh Thánh và tin vào những giáo lý sai lạc, ta cần phải
- Chăm chỉ học biết trọn vẹn toàn bộ 66 quyển sách trong Kinh Thánh, tránh chỉ nhớ câu này câu kia mà hiểu biết lệch lạc.
- Đọc nguyên phân đoạn trong Kinh Thánh của những câu gốc dùng để suy diễn để hiểu rõ nghĩa gốc của chúng trong ngữ cảnh, tránh hiểu sai ngữ cảnh Lời Chúa.
- Đối chiếu với những câu Kinh Thánh khác nói về cùng một vấn đề để có hiểu biết toàn vẹn hơn, tránh chỉ dựa vào một câu mà suy diễn quá mức.
- Cẩn thận khi có những câu Kinh Thánh nói nghịch ý suy diễn, vì lúc đó ta đã suy diễn mức, đi quá xa ý gốc chứ không phải các câu trong Kinh Thánh mâu thuẫn với nhau.
Nguyện xin Chúa giúp ta chăm chỉ chịu khó học hiểu trọn vẹn lời Ngài, nắm vững những liên kết chặt chẽ diệu kỳ trong Lời Ngài mà có hiểu biết trọn vẹn, suy diễn và áp dụng đúng lời Ngài dạy để nhận được các may mắn phước hạnh như Ngài đã hứa. Xin Chúa giúp ta không suy diễn lệch lạc, hiểu sai dẫn đến làm sai lời Ngài mà không nhận lãnh được gì từ Ngài, dẫn đến thất vọng, chán nản và oán hận Ngài, dù sai lầm là ở ta.
Richard Huynh
Tham Khảo
1. Ngoài Ngữ Cảnh – 5 Câu Kinh Thánh Hay Bị Dùng Sai Nhất (link 1)
2. Minh họa 63,779 kết nối chéo trong Kinh Thánh (link 2)